Μουσείο, Ιστορικό και Λαογραφικό Ποντιακού Ελληνισμού

Καταλαμβάνει έναν όροφο του ιδιόκτητου κτιρίου της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών (Αγνώστων Μαρτύρων 73, Νέα Σμύρνη), σωματείου που ιδρύθηκε το 1927, με σκοπό τη συλλογή, μελέτη και δημοσίευση του πνευματικού πλούτου των Ελλήνων του Εύξεινου Πόντου. Σημαντικό βήμα προς την εκπλήρωση αυτού του σκοπού ήταν η εγκαινίαση του καλοστημένου αυτού μουσείου το 1998. Στην είσοδό του σας περιμένει ένας μεγάλος χάρτης με όλες τις πόλεις και τις τοποθεσίες από όπου προέρχονται τα αντικείμενα της μόνιμης έκθεσής του, τα οποία εκτίθενται κατά χρονολογική σειρά, αρχίζοντας από τα δεξιά της εισόδου. Κάθε ιστορική ενότητα περιλαμβάνει φωτογραφίες, έγγραφα, κειμήλια και άλλα ντοκουμέντα από τις γεωγραφικές περιοχές που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Η πρώτη ενότητα αφορά τον Πόντο της αρχαιότητας. H αμέσως επόμενη την εποχή του Βυζαντίου, με ιδιαίτερη αναφορά στη δυναστεία των αυτοκρατόρων Κομνηνών, που κατάγονταν από τον Πόντο, και την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Η επόμενη ενότητα καλύπτει την περίοδο 1600 έως 1900, με αναφορές στο ρόλο που διαδραμάτισαν οι Έλληνες στο διαμετακομιστικό εμπόριο και στα μεταλλεία της Μικράς Ασίας. Εντυπωσιακά είναι τα έξι πατριαρχικά σιγίλια του 17ου, 18ου και 19ου αι., του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως προς το μητροπολίτη Χαλδίας και ένα προς τους μοναχούς της Μονής Σουμελά. Την αναφορά στην εκκλησιαστική ζωή συμπληρώνουν μία προθήκη με ιερατικά κειμήλια από τη μητρόπολη της Χαλδίας και μία βιτρίνα με παλιές εικόνες και ξυλόγλυπτα. Σε μία γωνία του μουσείου έχει στηθεί η αναπαράσταση ενός αγροτικού σπιτιού του 19ου αι., με δείγματα επίπλωσης, μαγειρικά σκεύη και διακοσμητικά αντικείμενα. Η μεγαλύτερη βιτρίνα περιλαμβάνει την έκθεση γυναικείων τοπικών ενδυμασιών, ανάμεσα στις οποίες η πιο εντυπωσιακή είναι η νυφική φορεσιά (ζουπούνα), ενώ απέναντι, σε μία μικρή βιτρίνα, εκτίθενται δύο αντρικές φορεσιές. Καλοστημένη είναι και η προθήκη με τα μουσικά όργανα, μεταξύ των οποίων το αγγείον (γκάιντα), το γαβαλίν (αυλός), το ταούλιν (κρουστό), ο ζουρνάς και, φυσικά, η κεμεντζέ, η φιαλόσχημη τρίχορδη λύρα που κυριαρχεί στη μουσική των Ποντίων. Στη συνέχεια θα δείτε και μία αναπαράσταση ενός αστικού σπιτιού των αρχών του 20ού αι., μία βιτρίνα αφιερωμένη στη ζωή των παιδιών των αστικών οικογενειών και μία άλλη για την επιρροή των ευρωπαϊκών ενδυματολογικών συνηθειών που πέρασαν στις τοπικές παραδοσιακές ενδυμασίες. Oι ιστορικές ενότητες συνεχίζονται, με αυτήν του 20ού αι., όπου γίνονται αναφορές στην παιδεία, στα ευαγή ιδρύματα, στο λαϊκό θέατρο και στις σημαντικές ιστορικές στιγμές των Ελλήνων του Πόντου, όπως ήταν οι διωγμοί από τους Νεότουρκους του Κεμάλ Ατατούρκ, που ξεκίνησαν το 1908, οι απελευθερωτικοί αγώνες των χρόνων 1914-1922 και η προσπάθεια για την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους. Η τελευταία ενότητα αναφέρεται στη μετανάστευση μετά τον διωγμό του 1922 και στην προσπάθεια διατήρησης των παραδόσεων στη νέα πατρίδα. Ένα μικρό μέρος του μουσείου έχει διαμορφωθεί για προβολή διαφανειών. Αναπαράσταση αγροτικού σπιτιού του 19ου αι., στο Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού. Προθήκη με παραδοσιακές γυναικείες ενδυμασίες στο Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού. Άποψη αίθουσας του Ιστορικού & Λαογραφικού Μουσείου Ποντιακού Ελληνισμού· στο βάθος διακρίνεται προθήκη με αντρικές φορεσιές. Γενική άποψη της κεντρικής αίθουσας του Ιστορικού & Λαογραφικού Μουσείου Ποντιακού Ελληνισμού.